1 тарау. Жалпы ережелер
1. Қарағанды облысы білім басқармасының Абай ауданы білім бөлімінің «Қоянды негізгі орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесі(бұдан әрі - мемлекеттік мекеме) білім беру және өзге де коммерциялық емес сипаттағы функцияларды жүзеге асыру үшін мекеменің ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған және Қарағанды облысының бюджетінен қаржыландырылатын заңды тұлға мәртебесіне ие коммерциялық емес ұйым болып табылады.
2. Мемлекеттік мекеменің түрі: коммуналдық.
3. Мемлекеттік мекеме облыстың жергілікті атқарушы органының шешімімен құрылады.
4. Мемлекеттік мекеменің құрылтайшысы: Қарағанды облысының әкімдігі болып табылады.
5. Мемлекеттік мекеменің басқару органы: Қарағанды облысы білім басқармасының «Абай ауданының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесі.
6. Мемлекеттік мекеменің мемлекеттік (қазақ) тілдегі атауы:
Караганды облысы білім баскармасының Абай ауданды білім бөлімінің «Коянды негізгі орта мектебі» коммуналдық мемлекттік мекемесі;
орыс тілінде: Коммунальное государственное учреждение «Кояндинская основная средняя школа» отдела образования Абайского района управления образования Карагандинской области.
7. Мемлекеттік мекеменің орналасқан жері: индекс 100115, Қарағанды облысы, Абай ауданы, Дзержинский ауылдық округі, Қоянды ауылы, Тәуелсіздік көшесі, 7-құрылыс.
2 тарау. Мемлекеттік мекеменің заңды мәртебесі
8. Мемлекеттік мекеменің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дербес балансы, банктерде шоттары, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы бейнеленген және мемлекеттік мекеменің атауы бар бланкілері, мөрлері болады.
9. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік мекеме басқа заңды тұлғаны құра алмайды, сондай-ақ оның құрылтайшысы (қатысушысы) бола алмайды.
10. Мемлекеттік мекеме өз міндеттемелері бойынша өз билігіндегі ақшамен жауап береді. Мемлекеттік мекемеде ақша жеткіліксіз болған кезде оның міндеттемелері бойынша Қазақстан Республикасы немесе әкімшілік-аумақтық бөлініс тиісті бюджет қаражатымен субсидиарлық жауаптылықта болады.
11. Мемлекеттік мекемелердің азаматтық-құқықтық мәмілелері олар Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Қазынашылықтың аумақтық бөлімшелерінде міндетті тіркелгеннен кейін күшіне енеді. Мемлекеттік мекеменің қаржылық-шаруашылық қызметін мемлекеттік мекеменің басқару
органы осы тарауда және басқа да заңдық актілерде көрсетілген барлық келесі функциялармен жүзеге асыра алады.
3
3 тарау. Мемлекеттік мекеме қызметінің мәні мен мақсаттары
12. Мемлекеттік мекеме қызметінің мәні: жеке адамның, қоғамның, мемлекеттің мүддесі үшін оқыту және тәрбиелеу; баланың жеке басының жан-жақты дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасау; білім алушылардың өз бетінше білім алуға және қосымша білім алуға қажеттілігін қанағаттандыру.
13. Мемлекеттік мекеме қызметінің мақсаты:
1) Қазақстан Республикасының Конституциясында кепілдік берілген азаматтардың жалпыға міндетті білім беру стандарттарында белгіленген тегін орта білім алу құқығын іске асыру;
2) негізгі жалпы білім беру бағдарламаларын сапалы меңгеруді қамтамасыз ету;
3) мәдениет деңгейі жоғары, қоғам өміріне бейімделген, тереңдетілген және кеңейтілген білім беру бағдарламаларын саналы түрде таңдауға және игеруге дайын зияткерлік тұлғаны қалыптастыру болып табылады.
4) кәсіптік білім беруге бағытталған пәндер бойынша оқушыларды даярлау.
14. Мемлекеттік мекеме өз мақсаттарына қол жеткізу үшін мынадай қызмет түрлерін жүзеге асырады: бастауыш, негізгі және жалпы орта, қосымша білім беру. Мекеме мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту (мектепалды сыныптар) саласында білім беру қызметтерін көрсетеді. Мекемедегі мектепалды даярлық бес жасқа толған балалар үшін жүзеге асырылады, балаларды мектепке оқуға дайындау мақсатында жүргізіледі. Қызметтің барлық түрлері Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 16 мамырдағы № 202 "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Заңында көзделген рәсімдер орындалғаннан кейін көрсетіледі.
Мемлекеттік мекеме қызметінің негізгі міндеттері:
1) ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға, қалыптастыруға бағытталған сапалы білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау;
2) жеке тұлғаның шығармашылық, рухани және физикалық мүмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру, жеке тұлғаның дамуына жағдай жасау арқылы зияткерлікті байыту;
3) азаматтыққа және патриотизмге, өз Отанына, Қазақстан Республикасына сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге, халық дәстүрлерін қастерлеуге, Конституцияға қайшы және қоғамға қарсы кез келген көріністерге төзбеуге тәрбиелеу;
4) белсенді азаматтық ұстанымы бар жеке адамды тәрбиелеу, республиканың қоғамдық-саяси, экономикалық және мәдени өміріне қатысу
қажеттілігін, жеке адамның өз құқықтары мен міндеттеріне саналы көзқарасын қалыптастыру;
5) отандық және әлемдік мәдениеттің жетістіктеріне баулу; қазақ халқының және республиканың басқа да халықтарының тарихын, әдет
4
ғұрыптары мен дәстүрлерін зерделеу; мемлекеттік, орыс, шетел (ағылшын, неміс) және басқа да тілдерді меңгеру.
6) педагогикалық кадрлардың әлеуметтік жағдайының жақсаруын қамтамасыз ету;
7) қоғам мен экономика қажеттіліктеріне жауап беретін білім сапасын бағалаудың ұлттық жүйесінің жұмыс істеуі;
8) оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде кредиттік, қашықтықтан оқыту, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды енгізу және тиімді пайдалану;
9) жалпы білім беру, өндірістік оқыту және еңбек нарығының қажеттіліктері арасындағы байланысты қамтамасыз ететін және білім мен құзыреттілікке негізделген әркімнің қоғамдағы жеке әлеуетін барынша арттыруға көмектесетін өмір бойы оқыту жүйесін дамыту;
10) оқушылардың кәсіби мотивациясын қамтамасыз ету;
11) ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдардың білім алуы үшін арнайы жағдайлар жасау.
Қазақстан Республикасының заңнамасына және осы жарғыға сәйкес келесі ақылы білім беру қызметтерін ұсыну:
1) қосымша білім беру бағдарламалары бойынша оқыту;
2) арнайы курстар мен пәндер циклдерін қосымша оқыту үшін;
3) жеке оқушылармен жеке негізде оқу жоспарына сәйкес сағат санынан артық пәндер бойынша қосымша сабақтар өткізу;
4) оқушылар мен пәндерді қосымша тереңдетіп оқыту үшін (мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттардың тиісті білім беру бағдарламалары шеңберінен тыс);
5) ақысыз білім беру қызметтерінің кепілдендірілген көлеміне кірмейтін басқа білім беру қызметтері;
негізгі қызметтің орнына ақылы қызметтерді көрсету мүмкін емес.
Мемлекеттік мекеменің ақылы қызметтеріне бағалар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілуге жатады;
дамыта оқытудың жаңа мазмұнын, оны жүзеге асырудың формалары мен әдістерін іздеу, әзірлеу, эксперименттік оқу жоспарларын, бағдарламалары мен факультативтік курстарды сынау. Оқу процесін ұйымдастыру, басқару осы жарғыға сәйкес жүзеге асырылады;
оқу және білім беру қызметі мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары негізінде әзірленген және міндетті негізгі және қосымша бағдарламаларды әзірлеуді жүзеге асыратын оқу жоспарлары мен бағдарламаларына сәйкес жүзеге асырылады. Мемлекеттік мекеменің бағдарламалары мемлекеттік білім беру ұйымдарының типтік бағдарламаларына негізделген;
мемлекеттік мекеме «Білім туралы» Қазақстан Республикасының Заңында айқындалған шектерде оқытудың нысандарын, құралдары мен әдістерін таңдау кезінде дербес.оқу пәндерін тереңдетіп оқыту үшін факультативтерге және оқушылардың таңдауы бойынша қосымша курстарды ұйымдастыруға әр сынып үшін 4 сағат есебінен қаражат бөлінуі мүмкін;
5
оқыту тілі қазақ, орыс;
жұмыс оқу жоспарының вариативті бөлігі:
1) жеке таңдаумен, жеке даму бағдарламасымен, оқытудың инновациялық технологияларын пайдаланумен
2) мекеменің мақсаттары мен міндеттеріне жауап беретін қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыру үшін пәндерді дамытатын жаңа оқу бағдарламаларын енгізу арқылы жүзеге асырылады;
3) тұлғаның жалпы мәдени дамуына ықпал ететін, дүниетаным мен гуманистік сананы қалыптастыратын, шындықты танудың әмбебап тәсілдерін меңгеруге, білім алушылардың ойлау қызметін дамытуға бағытталған пәндер мен курстарды енгізу арқылы жүзеге асырылады.
Мекеме құрылымы:
1) әкімшілік (директор және оның орынбасарлары);
2) Әдістемелік Кеңес, педагогикалық кеңес, педагогикалық әдеп жөніндегі кеңес, қамқоршылық кеңес, жалпымектептік ата-аналар комитеті, сыныптық ата-аналар комитеттері, пәндік әдістемелік бірлестіктер;
3) сынып-мекеменің негізгі құрылымдық бірлігі.
Білім деңгейлері:
1) бастауыш білім беру (1 - 4-сыныптар) негізгі стратегиялық бағыт бастауыш сынып оқушысының жеке қабілеттерін ашуға, қызметтің негізгі салаларында бастапқы бағдарлауды және оқытудың оң уәждемесі негізінде шығармашылықтың бастапқы дағдыларын қалыптастыруға, балалардың психофизикалық, зияткерлік және музыкалық дамуы үшін жағдай жасауға мүмкіндік беретін дамытушылық оқыту болып табылады. Оқу бағдарламасын меңгеру мерзімі - 4 жыл;
2) негізгі орта білім беру (5 - 9-сыныптар) білім беру мазмұнын жаңартуға бағытталған базалық әмбебап білім беруді қамтамасыз етеді, неғұрлым күрделі танымдық процестерге өту үшін арнайы біліктер мен дағдыларды қалыптастырады; жалпы дамыту және арнайы курстарды таңдауды қамтамасыз етеді, оқушылардың жеке оқыту жүйесін құруға мүмкіндік жасайды. Азаматтық пен патриотизмге, өз Отаны - Қазақстан Республикасына сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге, халық дәстүрлерін қастерлеуге, Конституцияға қайшы және қоғамға қарсы кез келген көріністерге төзбеуге тәрбиелеу. Білім алушылардың кәсіптік бағдарлануын қамтамасыз ету. Негізгі орта білім жалпы орта білім алу үшін негіз болып табылады. Әрбір пәннің мазмұнын зерделеу негізгі орта білім беру деңгейінде аяқталады. Негізгі орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламасын меңгеру мерзімі-5 жыл;
"Көркем еңбек" пәнін оқыту, сондай-ақ вариативті компонент сағаттары мектепаралық оқу-өндірістік комбинат базасында жүзеге асырылуы мүмкін. Қосымша білім беруді дамыту шеңберінде "Қарағанды облысы білім басқармасының Абай ауданының білім бөлімі" мемлекеттік мекемесі басшысының бұйрығына сәйкес мектептің жұмыс оқу жоспарының вариативтік бөлігінің сағаттары қосымша білім беру ұйымдарына берілуі
6
мүмкін; сағаттар мен сыныптарды беру, сондай-ақ үйірмелерді оқытуға байланысты барлық мәселелерді реттеу "Қарағанды облысы Білім
басқармасының Абай ауданының білім бөлімі"мемлекеттік мекемесімен жүзеге асырылады. Мекеме мектептен тыс оқу жоспарының вариативті компонентінің сағаттарын өткізуге құқылы (мәдениет мекемелері, спорт ғимараттары, әскери нысандар, зерттеу зертханалары, өнеркәсіптік кәсіпорындар, қосымша білім беру ұйымдары және т.б.);
тиісті контингентті көрсете отырып, сыныптар жиынтығы "Қарағанды облысы білім басқармасының Абай ауданының білім бөлімі" мемлекеттік мекемесінің басшысымен келісіледі. Сыныптар жиынтығын қалыптастыруға мекеме басшысы дербес жауапты болады. Сыныптардағы оқушылар саны осы білім беру ұйымына тікелей бөлінетін бюджет қаражаты ескеріле отырып, санитариялық нормативтер сақталған жағдайда қолданыстағы "білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына сәйкес белгіленеді;
сыныптар тізбесі мемлекеттік білім беру стандартында айқындалған пәндерді оқу кезінде кемінде 24 оқушы санымен 2 кіші топқа бөлінуі мүмкін. Егер оқу жылы ішінде оқушылар саны 24 оқушыдан кем болса, онда сыныпты 2 кіші топқа бөлу осы оқу жылының келесі тоқсанынан бастап тоқтатылады. Жарғының осы тармағы мекеме орналасқан тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік бюджетінің мүмкіндіктерін ескереді.
егер мемлекеттік мекеме шағын жинақты мектеп санатына жатқызылса, онда оқу процесі әр түрлі жастағы оқушылардың аралас сыныптардағы біліміне сәйкес қамтамасыз етіледі;
шағын жинақты мектептерде жеке пәндерді оқуда және сыныпта 10-16 оқушының қатысуын кіші топтарға бөлуге рұқсат етіледі. Сыныптарды бір сыныпқа біріктіру және біріктіру кезінде әр түрлі жастағы оқушылардың саны 10 адамнан аспауы керек. Шағын жинақты мектептердегі сыныптардың бос болуына 3-10 адамнан немесе одан да көп адамға рұқсат етіледі. Үш немесе төрт сыныпты біріктіргенде, оқу сабақтарын ұйымдастырудың жылжымалы кестесі қолданылады. Бірінші сынып пен бітіруші оқушыларды біріктіріп оқытуға жол берілмейді;
мемлекеттік мекемеде толық және толық емес жұмыс күнімен жұмыс жасайтын мектепке дейінгі шағын орталық жұмыс істей алады. Мектепке дейінгі шағын орталық заңды тұлға болып табылмайды, бірақ мемлекеттік мекеменің құрылымдық бөлімшесі болып табылады және мектепке дейінгі жастағы балаларды жан-жақты дамыту және олардың ата-аналарына баланы
тәрбиелеу мен оқытуды, балаларды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыруда консультативтік-әдістемелік қолдау көрсету үшін құрылған;
шағын орталыққа қабылдау құжаттарды қабылдау және балаларды мектепке дейінгі білім беру ұйымдарына қабылдау ережелері негізінде жүзеге асырылады. Балаларды қабылдауға арналған құжаттардың тізбесі құжаттарды қабылдау және балаларды мектепке дейінгі білім беру ұйымдарына қабылдау ережелерімен және мемлекеттік қызмет көрсетудің тиісті мемлекеттік стандартымен анықталады; мемлекеттік мекеме денсаулық жағдайы туралы
7
медициналық анықтамаға сәйкес оқушыларға үй тапсырмасын ұсынады. Қазақстан Республикасы Білім
және ғылым министрлігінің нұсқауына сәйкес аптасына оқу сағатының саны бөлініп, кесте жасалады, бұйрық мұғалімдердің жеке құрамымен анықталады, сабақ журналы жүргізіледі. Ата-аналар (заңды өкілдер) үйде сабақ өткізуге жағдай жасауға міндетті;
оқу сабақтары Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен басталады және аяқталады. Оқу жылының ұзақтығы, оның ішінде оқу апталары мен каникул саны білім беру саласындағы мемлекеттік стандарттың талаптарына және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік актілеріне сәйкес айқындалады.
мемлекеттік мекемеде келесі жұмыс режимі мен сабақтар белгіленуі мүмкін: сабақтардың басталуы бірінші ауысымда - 8:00 (8:30 немесе 9:00) сағат, екінші ауысымда - 13:30 (14:00) сағат. Сабақ кестесін мемлекеттік мекеменің директоры немесе оны алмастыратын адам бекітеді. Сабақ кестесінде күн сайынғы сабақтың саны, ұзақтығы мен реттілігі, сонымен қатар сабақ арасындағы үзілістердің ұзақтығы көрсетіледі. Мектеп кестесі қолданыстағы «Білім беру объектілеріне қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар» санитарлық ережелерімен реттеледі. Сабақтар кестесі эпидемиологиялық жағдайға сәйкес уәкілетті органдар және (немесе) лауазымды адамдар белгілеген шектеу шаралары негізінде өзгеруі мүмкін;
сабақтар арасындағы үзілістер кезінде мекеме Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, ата-аналардың және жалпыға міндетті оқу қорының қаражаты есебінен мектеп асханасында жүзеге асырылатын білім алушыларды тамақтандыруды ұйымдастырады.
мемлекеттік мекемедегі тәртіп оқушылардың, тәрбиеленушілердің, мұғалімдердің адамдық қадір-қасиетін құрметтеу негізінде қолдау көрсетіледі. Оқушыларға қатысты физикалық және психикалық зорлық-зомбылық әдістерін қолдануға жол берілмейді. Студенттерге алғашқы медициналық көмек көрсетуді мейірбике көрсетеді, ол әкімшілік пен оқытушылық құраммен бірге оқушылардың денсаулығы мен физикалық дамуына, медициналық шаралардың өткізілуіне және санитарлық-гигиеналық нормалардың сақталуына жауап береді. Медициналық көмекті денсаулық сақтаудың жергілікті органдары (емханалар) көрсетеді. Оқушылар жоспарлы медициналық тексеруден өтеді;
Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңының талаптарына сәйкес мектеп формасы міндетті. Оны кию тәртібі мен стилі ата-аналар комитетімен немесе қамқоршылық кеңеспен келісім бойынша мекеме басшысының бұйрығымен бекітіледі.
Мектеп формасы оқытудың зайырлы сипатына сәйкес келуі керек. Мектеп формасына киім-кешек заттарын, оның ішінде бас киімдер мен әртүрлі конфессиялардың діни ұстанымдарының атрибуттарын енгізуге жол берілмейді;
міндетті мектеп формасына қойылатын талаптар Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 14 қаңтардағы No 26 бұйрығында
8
айқындалған жалпы талаптарға сәйкес келуі керек; мемлекеттік мекемеде саяси партиялардың, қоғамдық-саяси және діни қозғалыстар мен ұйымдардың
ұйымдық құрылымдарын құруға және олардың жұмысына жол берілмейді. Мемлекеттік мекеме зайырлы және діни білімнің бөліну принципін сақтауға міндетті. Кез-келген нысанда діни білім алуға жол берілмейді;
Инклюзивті білім берудің мақсаттарын іске асыра отырып, мемлекеттік мекеме ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға олардың білім алуы, дамуында ауытқушылықтарды түзету және білім берудің барлық деңгейлерінде әлеуметтік бейімделуі үшін ерекше жағдайлар жасайды. Мемлекеттік мекеме жалпы білім беретін сыныпта (екі баладан көп емес) ата-аналардың (заңды өкілдерінің) мүдделерін ескере отырып, типтік оқу жоспары бойынша қысқартылған немесе жеке оқу жоспары бойынша және (немесе) арнайы сыныптарда құқық бұзушылық түрлері бойынша оқуды қамтамасыз етеді. арнайы оқу жоспарлары мен бағдарламаларын жасауда. Жалпы және (немесе) арнайы сыныптарда оқитын ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалар үшін түзету сабақтарын арнайы мұғалімдер (олигофренопедагог, саңырау мұғалім, тифлопедагог, мұғалім-дефектолог, логопед, логопед) жүргізеді. Мемлекеттік мекемеде сөйлеу орталығы өз жұмысын үнемі жүргізе алады. Сөйлеу орталығын ашу Қарағанды облысы білім басқармасының «Абай ауданының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесі басшысының бұйрығымен ресімделеді;
мекемеге қабылдау бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына оқуға қабылдаудың үлгілік қағидалары негізінде жүргізіледі. Балаларды қабылдауға арналған құжаттардың тізбесі бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына оқуға қабылдау қағидаларында және мемлекеттік қызметтер көрсетудің тиісті мемлекеттік стандартында айқындалады. Бірінші сыныпқа қабылдау кезінде баланың ата-аналары немесе заңды өкілдері мұғалімді таңдауға құқылы емес. Сыныптан сыныпқа көшу үлгерім нәтижелері бойынша педагогикалық кеңестің шешімімен жүзеге асырылады.
Шағын жинақталған мектептерді қоспағанда, 0-11 сыныптарда білім алушылардың ең аз саны 12 адамнан кем болмауы тиіс.
Мектепке дейінгі сыныптарға қабылдау ата-аналардың немесе басқа заңды өкілдердің өтініштері бойынша жүзеге асырылады;
білім алушылардың үлгерімін ағымдағы бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім алушылардың үлгерімін ағымдағы бақылаудың, аралық және қорытынды аттестаттаудың үлгілік қағидаларына сәйкес жүргізіледі;
қорытынды аттестаттаудан сәтті өткен түлектерге мемлекеттік білім беру ұйымы мөрімен куәландырылған тиісті білімі туралы құжат беріледі;
кәмелетке толмаған білім алушыларды шығаруға құқыққа қайшы әрекеттер жасағаны, білім беру ұйымының жарғысын өрескел және бірнеше
9
рет бұзғаны үшін білім беру ұйымын мемлекеттік басқару органының шешімі бойынша ерекше жағдайларда жол беріледі. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды шығару туралы шешім қорғаншылық және
қамқоршылық органдарының келісімімен қабылданады. Кәмелетке толған білім алушыларды мектептен шығаруға педагогикалық кеңестің шешімі бойынша құқыққа қайшы әрекеттер жасағаны, білім беру ұйымының жарғысын, сондай-ақ үлгерімін өрескел және бірнеше рет бұзғаны үшін жол беріледі.
тәрбиеленушілерді мини-орталықтың топтарынан шығару ай сайынғы төлем уақытында төленбеген жағдайларда жасалады, егер медициналық қарсы көрсетілімдер болса, бала дәлелді себептерсіз бір айдан астам уақыт жоғалып кетеді;
оқушылар дәрігерге дейінгі медициналық көмекті әкімшілік пен оқытушылық құраммен бірге оқушылардың денсаулығы мен физикалық дамуына, медициналық іс-шаралардың өткізілуіне және санитарлық-гигиеналық нормалардың сақталуына жауапты мейірбике көрсетеді. Медициналық көмекті денсаулық сақтаудың жергілікті органдары (емханалар) көрсетеді. Оқушылар кесте бойынша медициналық тексеруден өтеді;
жалпы білім беру процесінің қатысушылары: оқушылар, мұғалімдер, оқушылардың ата-аналары (оларды алмастыратын адамдар);
оқушылардың құқығы бар:
1) тегін жалпы орта білім алуға;
2) әртүрлі қызмет түрлеріндегі ерекше табыстары үшін көтермелеуге;
3) медициналық қызмет алуға;
4) кітапхана қорын тегін пайдалануға;
5) қосымша (ақылы) білім беру қызметтерін алуға;
6) мекемені басқаруға қатысуға;
7) адамның қадір-қасиетін құрметтеуге, ар-ождан мен ақпарат бостандығына, өз пікірлері мен сенімдерін еркін білдіруге құқығы бар;
мекеме зайырлы және діни білімнің бөліну принципін ұстанады. Діни тәрбиенің кез келген түріне жол берілмейді;
қорытынды аттестаттаудан сәтті өткен түлектерге мекеменің мөрімен расталған тиісті білімі туралы мемлекеттік үлгідегі құжат беріледі;
білім алушылар міндетті:
1) мекеменің жарғысын және ішкі тәртіп ережелерін орындауға;
2) білім алушы мектеп мүлкіне зиян келтірген жағдайда мекеменің мүлкін адал оқуға және ұқыпты қарауға, оның құнын ата-анасымен бірге қалпына келтіруге және өтеуге;
3) мекеменің басқа білім алушылары мен қызметкерлерінің ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеуге;
4) мекеме белгілеген мектеп формасын киюге;
кәмелетке толмаған балалардың ата-аналары мен өзге де заңды өкілдері құқылы:
1) баланың қалауын, жеке бейімділігі мен ерекшеліктерін ескере отырып, ұсынылатын мүмкіндіктер шеңберінде оқыту нысанын таңдауға;
10
2) Қамқоршылық кеңес немесе ата-аналар комитеті арқылы мекемені басқару органдарының жұмысына қатысуға;
3) өз балаларының үлгеріміне, мінез-құлқына және оқу жағдайларына қатысты ақпарат алуға;
4) өз балаларын оқыту және тәрбиелеу проблемалары бойынша консультациялық көмек алуға;
ата-аналар мен өзге де заңды өкілдер міндетті:
1) балалардың өмірі мен оқуы үшін салауатты және қауіпсіз жағдайлар жасауға, олардың зияткерлік пен дене күшінің дамуын, имандылық тұрғыдан қалыптасуын қамтамасыз етуге;
2) балалардың мектепалды даярлығын қамтамасыз етуге;
3) мемлекеттік мекеменің жарғысында айқындалған ережелерді сақтауға;
4) балалардың мемлекеттік мекемедегі сабаққа қатысуын қамтамасыз ету;
5) мемлекеттік мекеме қызметкерлерінің ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеуге;
6) білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген міндетті мектеп формасына қойылатын талаптарды сақтауға;
7) мемлекеттік мекеме белгілеген киім үлгісін сақтауға;
ата-аналар (олардың орнындағы адамдар) мекеменің жарғысын, ішкі тәртіп ережелерін орындауға және өз балаларын тәрбиелеу мен оқытуға, сондай-ақ мемлекеттік меншікке ұқыпты қарауға жауапты болуға міндетті;
мекемені басқару Қазақстан Республикасының заңнамасына, осы Жарғыға сәйкес жүзеге асырылады. Алқалық басқару нысаны Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен педагогикалық кеңес болып табылады;
мекемені тікелей басқаруды директор жүзеге асырады;
Директор жауап береді:
1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мекеме қызметкерлерінің біліктілік деңгейіне, оқу жоспары мен оқу процесінің кестесіне сәйкес білім беру бағдарламаларын іске асыруға, білім алушылардың білім сапасына, өмірі мен денсаулығына, білім беру процесі
кезінде білім алушылар мен мекеме қызметкерлерінің құқықтары мен бостандықтарын сақтауға құқығы бар.
2) лауазымдық нұсқаулықта белгіленген лауазымдық міндеттерді, басқару органдарының нормативтік актілерін, бұйрықтарын дәлелді себептерсіз орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін, оның ішінде берілген құқықтарды пайдаланбағаны үшін;
3) білім алушының жеке басына қарсы физикалық және (немесе) психикалық зорлық-зомбылықпен байланысты, сондай-ақ кез-келген басқа азғындық әрекеттерді жасаумен байланысты бір реттік білім беру әдістерін қолданғаны үшін директор еңбек заңнамасына сәйкес қызметінен босатылуы мүмкін;
4) өрт қауіпсіздігі, еңбекті қорғау, оқу процесін ұйымдастырудың санитарлық-гигиеналық ережелерін бұзғаны үшін директор Қазақстан
11
Республикасының заңнамасында көзделген жауапкершілікке тартылады; тиісті бейіндер бойынша арнайы педагогикалық немесе кәсіптік білімі бар адамдар
педагогикалық қызметпен айналысуға жіберіледі. Жұмысқа адамдар жіберілмейді:
1) медициналық қарсы көрсетілімдері бар;
2) психиатриялық және (немесе) наркологиялық диспансерде есепте тұрған адамдар. Жыл сайын жылына бір рет, оқу жылының басында педагог өзінің психиатриялық және (немесе) наркологиялық диспансерде есепте тұрмайтындығын кез келген заңды тәсілмен растайды;
3) соттың заңды күшіне енген үкіміне сәйкес мұғалімнің кәсіби қызметін жүзеге асыру құқығынан айырылған;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен әрекетке қабілетсіз немесе әрекеті шектеулі деп танылған;
5) Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде көзделген шектеулер негізінде;
жұмысқа қабылдау кезінде директор азаматтық қызметшінің тиісті бос лауазымдарына орналасуға қойылатын біліктілік талаптарын басшылыққа алуға міндетті. Тиісті білімсіз педагогикалық қызметпен айналысуға жол берілмейді. Педагогикалық лауазымдар бойынша азаматтарды қабылдау тәртібін бұзғаны үшін директор дербес жауапты болады. Мекеме қызметкерлерінің құқықтары мен міндеттері тиісті лауазым немесе қызмет түрі үшін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерімен белгіленеді;
мектепті басқарудың бір түрі-педагогикалық кеңес. Педагогикалық кеңестің құрамына: білім беру ұйымының басшысы (төраға), оның орынбасарлары, педагогтар, тәрбиешілер, психолог, әлеуметтік педагог кіреді. Білім беру ұйымының педагогикалық кеңесінің отырысына ата-аналар комитетінің немесе қамқоршылық кеңесінің мүшелері шақырылады. Педагогикалық кеңестің құрамы оқу жылына арналған білім беру ұйымы басшысының бұйрығымен бекітіледі. Педагогикалық кеңес өз құрамынан бір жыл мерзімге хатшы сайлайды;
педагогикалық кеңес қарастырады:
1) білім беру ұйымдарында құқықтық актілерді орындау жөніндегі іс-шаралар;
2) оқу-тәрбие және әдістемелік жұмыстың жай-күйі, оқытудың барлық нысандары бойынша оқыту әдістерін жетілдіру мәселелері, оқытудың жаңа технологияларын енгізу;
3) оқу-тәрбие жұмысын жоспарлау мәселелері;
4) қорытынды аттестаттауды өткізу, білім алушыларды емтихандарға жіберу, ұсынылған құжаттар негізінде білім алушыларды емтихандардан босату, білім алушыларды келесі сыныпқа ауыстыру немесе оларды қайта курсқа қалдыру, білім алушыларды грамоталармен, мақтау қағаздарымен марапаттау, негізгі орта білімді үздік бітіргені туралы куәлік, негізгі орта білімді бітіргені туралы куәлік, үздік аттестат, жалпы орта білім туралы аттестат, белгіленген үлгідегі анықтама беру мәселелері;
12
5) педагогтердің оқу жүктемесін бөлу, алдын ала тарифтеу, аттестаттауға дайындау, марапаттау және көтермелеу мәселелері; педагогикалық кеңестің жұмысы оқу жылына әзірленетін, педагогикалық кеңестің отырысында
қаралатын және білім беру ұйымының басшысы бекітетін жоспарға сәйкес жүргізіледі. Педагогикалық кеңес жылына кемінде бес рет жиналады.
15. Мемлекеттік мекеменің осы Жарғыда бекітілген өз қызметінің мәні мен мақсаттарына сай келмейтін қызметті жүзеге асыруға, сондай-ақ мәмілелерді жасауға құқығы жоқ.
16. Мемлекеттік мекеменің Қазақстан Республикасының заңдарында немесе құрылтай құжаттарында белгілі бір шек қойылған қызмет мақсаттарына қайшы не оның басшысының жарғылық құзыретін бұза отырып жасаған мәмілесі: құрылтайшының, тиісті саланың уәкілетті органының, сондай-ақ оған қатысты осы Жарғыда көрсетілген мүлікке қатысты құқық субъектісінің, мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органның функцияларын жүзеге асыратын органның талап қоюы бойынша жарамсыз деп танылуы мүмкін.
4 тарау. Мемлекеттік мекемені басқару
17. Мемлекеттік мекемені жалпы басқаруды "Қарағанды облысы білім басқармасының Абай ауданының білім бөлімі" мемлекеттік мекемесі жүзеге асырады.
18. Қарағанды облысының әкімдігі мемлекеттік мекемені қайта құру және тарату туралы шешім қабылдайды.
«Қарағанды облысының экономика басқармасы» мемлекеттік мекемесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен келесі функцияларды орындайды:
1) коммуналдық мемлекеттік мекемеге мүлік береді;
2) мемлекеттік мекеменің Жарғысын, енгізілуін, өзгертілуі мен толықтырылуын бекітеді.
Қарағанды облысы білім басқармасының «Абай ауданының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесі заңнамада белгіленген тәртіппен мынадай функцияларды жүзеге асырады:
1) мемлекеттік мекеменің директорын тағайындайды;
2) мемлекеттік мекеменің қаржыландыру жоспарын бекітеді;
3) мемлекеттік мекеме мүлкінің сақталуын бақылауды жүзеге асырады;
4) мемлекеттік мекеменің басқару органдарының құрылымын, құрылу тәртібі мен өкілеттік мерзімін, мемлекеттік мекеменің шешім қабылдау тәртібін айқындайды;
5) мемлекеттік мекеме директорының құқықтарын, міндеттері мен жауапкершілігін, оның қызметінен босату негіздерін айқындайды;
6) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік мекеменің штаттық кестесін, тарифтік тізімдерін және өзге де қаржы-экономикалық құжаттамасын келіседі;
13
7) мемлекеттік мекемеге берілген
немесе өзінің шаруашылық қызметі нәтижесінде сатып алған мүлікті алып қоюға немесе қайта бөлуге мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті органға жазбаша келісім беруге;
8) мемлекеттік мекеменің құрылтайшысына мемлекеттік мекемені қайта құру және тарату туралы ұсыныстар енгізеді;
9) осы жарғымен және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасымен оған жүктелген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
19. Білім беру саласындағы уәкілетті орган бекіткен тағайындау қағидаларына сәйкес, мемлекеттік мекеменің басшысын "Қарағанды облысы білім басқармасының Абай ауданының білім бөлімі" мемлекеттік мекемесінің басшысы қызметке тағайындайды және қызметтен босатады.
20. Мемлекеттік мекеменің басшысы мемлекеттік мекеменің жұмысын ұйымдастырады және оған басшылық жасайды, "Қарағанды облысы білім басқармасының Абай ауданының білім бөлімі" мемлекеттік мекемесіне тікелей бағынады және мемлекеттік мекемеге жүктелген міндеттердің орындалуы мен оның өз функцияларын жүзеге асыруы үшін дербес жауапты болады.
21. Мемлекеттік мекеменің басшысы дара басшылық қағидаттарында әрекет етеді және мемлекеттік мекеме қызметінің мәселелерін Қазақстан Республикасының заңнамасымен және осы Жарғымен айқындалатын өз құзыретіне сәйкес дербес шешеді.
22. Мемлекеттік мекеме басшысының мемлекеттік мекеменің жарғылық емес қызметті жүзеге асыруына бағытталған іс-әрекеттері Еңбек міндеттерін бұзу болып табылады және тәртіптік пен материалдық жауаптылық шараларын қолдануға әкеп соғады.
23. Мемлекеттік мекеменің директоры Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:
1) мемлекеттік мекеменің атынан сенімхатсыз әрекет етеді;
2) мемлекеттік органдарда, басқа ұйымдарда мемлекеттік мекеменің мүдделерін білдіреді;
3) келісімшарттар жасасады;
4) сенімхат береді;
5) іссапарларға, тағылымдамадан өтуге, қызметкерлерді Қазақстандағы және шетелдік оқу орталықтарына оқыту және қызметкерлердің біліктілігін арттырудың басқа түрлері бойынша мемлекеттік мекеменің жоспарларын бекітеді;
6) банктік шоттар ашады;
7) барлық қызметкерлер үшін міндетті бұйрықтар шығарады және нұсқаулар береді;
8) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік мекеменің қызметкерлерін жұмысқа қабылдайды және босатады;
9) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік мекеменің қызметкерлеріне көтермелеу шараларын қолданады және тәртіптік жазалар қолданады;
14
10) өзінің орынбасарларының және мемлекеттік мекеменің басқа жетекші қызметкерлерінің міндеттері мен өкілеттіктерін анықтайды;
11) білім беру ұйымдарында сыбайлас жемқорлықтың алдын-алу және алдын алу бойынша шаралар қабылдауды қоса алғанда, сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы сақтау бойынша жұмысты ұйымдастырады;
12) оған Қазақстан Республикасының заңнамасымен, осы жарғымен және Қарағанды облысы білім басқармасының «Абай ауданының білім бөлімі» мемлекеттік мекемесімен жүктелген өзге де функцияларды жүзеге асырады.
5 тарау. Мемлекеттік мекеменің мүлкін құру тәртібі
24. Мемлекеттік мекеменің мүлкін оның теңгерімінде құны көрсетілетін заңды тұлғаның активтері құрайды. Мемлекеттік мекеменің мүлкі мыналардың есебінен қалыптастырылады:
1) оған құрылтайшы берген мүлік;
2) өз қызметі нәтижесінде сатып алынған мүлік (ақшалай кірістерді қоса алғанда);
3) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қалыптастырылады.
25. Мемлекеттік мекеме өзіне бекітіліп берілген мүлікті және өзіне смета бойынша бөлінген қаражат есебінен сатып алынған мүлікті өз бетімен иеліктен шығаруға немесе оған өзге де тәсілмен билік етуге құқылы емес.
26. Мемлекеттік мекеменің қызметі Қарағанды облысының бюджетінен қаржыландырылады.
27. Мемлекеттік мекеме Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бухгалтерлік есеп жүргізеді және есептілік ұсынады.
Мемлекеттік мекеменің есебі мен есеп беруін мемлекеттік мекеменің басқару органы келесі барлық функцияларымен жүзеге асыра алады.
28. Мемлекеттік мекеменің қаржы-шаруашылық қызметін тексеру және тексеріс Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
6 тарау. Мемлекеттік мекемедегі жұмыс тәртібі
29. Мемлекеттік мекеменің жұмыс тәртібі ішкі еңбек тәртібі қағидаларымен белгіленеді және Қазақстан Республикасы Еңбек заңнамасының нормаларына қайшы келмеуге тиіс.
7 тарау. Құрылтай құжаттарына
өзгерістер мен толықтырулар енгізу тәртібі
30. Мемлекеттік мекеменің құрылтай құжаттарына өзгерістер мен толықтырулар «Қарағанды облысының экономика басқармасы» мемлекеттік мекемесінің шешімі бойынша енгізіледі және «Заңды тұлғаларды мемлекеттік
